Luật Bosman hay còn gọi là phán quyết Bosman là một đạo luật nói về bóng đá. Ý chính của đạo luật này cho phép các cầu thủ bóng đá được quyền rời đi tự do khỏi câu lạc bộ đang thi đấu sau khi hết hạn hợp đồng.
Lịch sử hình thành
Phán quyết ra đời vào ngày 15 tháng 12 năm 1995 từ một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Bỉ Jean-Marc Bosman. Sở dĩ đạo luật có cùng tên với người cầu thủ Bosman, là vì liên quan đến chặng đường gia nhập câu lạc bộ của ông ấy.
Câu chuyện phía sau cánh gà
Chàng trung vệ tài năng ngày ấy thi đấu cho câu lạc bộ Liège tại Bỉ giai đoạn 1988 – 1990. Trong suốt 2 năm thi đấu tại đây, Bosman đã cống hiến cả tuổi trẻ và tài năng cho câu lạc bộ. Bằng đôi chân khéo léo của mình, anh luôn chiến đấu hết mình trên sân cỏ và đem về nhiều kết quả tốt cho đội bóng. Thế nhưng vật chất đã khiến con người chúng ta đánh mất bản chất của mình.
Năm 1990 là sự khởi đầu cho những khó khăn về tài chính của câu lạc bộ Liège. Giai đoạn này cũng là lúc Bosman kết thúc hợp đồng thi đấu với đội bóng. Tuy nhiên, với sự tham vọng của mình Liège đòi hỏi người trung vệ này phải ký một bản hợp đồng gia hạn mới với đội bóng. Và tất nhiên sẽ không có chuyện gì xảy ra nếu bản hợp đồng ấy không yêu cầu giảm 75% tiền lương của cậu ấy.
Khoảnh khắc “công bằng” lên tiếng
Đối với một cầu thủ đang trên đỉnh cao của sự nghiệp, những thử thách trên con đường thành công đang chờ đón chàng cầu thủ tài năng này. Trong một thoáng, Bosman nhận thấy đã có những sự bất công và ép buộc đối với anh. Ngay lập tức, lời đề nghị gia hạn được anh ấy từ chối. Nhưng có lẽ lời từ chối của Bosman là không có hiệu lực và anh trở thành một người vô gia cư bất đắc dĩ.
Chàng trung vệ này vì thế mà không thể đến thi đấu cho câu lạc bộ tại Pháp. Trở thành bị hại trong chính câu chuyện của mình cùng với nỗi oan ức không tả nổi. Chàng trung vệ quyết tâm đấu tranh bảo vệ quyền lợi của mình. Tháng 8 năm 1990, Bosman chính thức khởi kiện câu lạc bộ Liège.
Tháng 12 năm 1995, vụ kiện của Bosman đã được tòa án Tư pháp châu Âu phán quyết thắng kiện. Để tránh trường hợp tương tự xảy ra và bảo vệ quyền lợi cho các cầu thủ bóng đá. Đạo luật Bosman cũng từ đó được thành lập và mang cái tên của người thắng kiện như một cách ghi nhớ công lao của ông.
Sự thay đổi của nền bóng đá sau khi đạo luật ra đời
Từ khi có đạo luật Bosman, nền bóng đá thế giới đã có những thay đổi rõ rệt. Các cầu thủ cũng vì thế mà được các đội bóng coi trọng hơn. Phán quyết như một lá chắn bảo vệ các cầu thủ khỏi những âm mưu độc ác của các đội bóng. Ngoài ra, đạo luật này cho phép các cầu thủ Châu Âu có thể tự do tham gia đàm phán với câu lạc bộ trong cùng Châu lục sau khi hợp đồng của họ tại đội bóng đang sở hữu hết hiệu lực. Các cầu thủ có quyền ký hợp đồng với các câu lạc bộ khác khi hợp đồng với đội bóng hiện tại còn 6 tháng.
Trên thực tế, đạo luật Bosman đã gỡ bỏ các quy định của UEFA về số lượng các cầu thủ ngoại quốc có thể thi đấu cho một câu lạc bộ. Đạo luật cho phép một đội bóng có thể sử dụng 3 cầu thủ nước ngoài để tham gia các cúp Châu Âu. Chấm dứt các áp đặt về hệ thống hạn ngạch các cầu thủ nước ngoài do UEFA đặt ra.
Những bản hợp đồng đi ra từ đạo luật
Từ khi có phán quyết, các trụ cột của các đội bóng đã có thể tự do tìm bến đỗ mới mà không bị ràng buộc bất cứ một thứ gì cả. Lewandowski là cái tên tiêu biểu cho sự thành công của đạo luật Bosman. Anh rời Dortmund và đến Bayern vào năm 2014 sau khi có nhiều thành công tại đội bóng cũ. Rời đi trong sự tự do đã đem đến cho Lewandowski thành công vang dội khi ra sân cho Bayern 375 lần và ghi được 244 bàn thắng. Trở thành cầu thủ xuất sắc nhất Bundesliga thời điểm đó.
Khi đang ở thời kỳ đỉnh cao phong độ và giúp Tottenham ngày càng trở nên đáng sợ hơn bao giờ hết, thì Campbell lại quyết định rời đi để chọn sự khác biệt mới. Đội bóng mà anh đến là kình địch Arsenal và nhận phải nhiều sự chỉ trích từ người hâm mộ đội bóng cũ. Tuy nhiên anh lại trở thành cầu thủ then chốt của đội bóng mới này và là người thành công nhất trong lịch sử chuyển nhượng Arsenal. Cùng đội bóng danh giá bậc nhất nước Anh giành 2 chức vô địch Premier League, 3 cúp FA và chung kết Champions League.
Mặt trái của đạo luật
Đạo luật Bosman là con dao hai lưỡi, đang đè nặng lên nền bóng đá. Bên cạnh những lợi ích mà đạo luật Bosman mang lại, thì không ít những mặt hại đã xảy ra. Bosman tạo ra sự chênh lệch quá lớn về khoảng cách giàu nghèo giữa các đội bóng. Vài thập kỷ trước, người hâm mộ còn được chứng kiến những Ajax, Porto, Steaua Bucharest…. dễ dàng khuấy đảo sân cỏ nhưng giờ thì ngược lại, người hâm mộ thậm chí còn không biết đến sự tồn tại của họ.
Đạo luật này còn làm cho quá trình huấn luyện cho những cầu thủ trẻ ngày càng tệ đi. Sở dĩ, phán quyết tạo ra chỉ có lợi cho các cầu thủ khi họ có quyền tự do rời đi và thương lượng mức lương của mình. Điều này tạo nên sự bất cập trong công tác huấn luyện và khiến cho các lò đào tạo mất lòng tin vào cầu thủ mình đang huấn luyện. Vì một khi tài năng của họ tỏa sáng, những cầu thủ ấy có thể từ bỏ câu lạc bộ sở hữu bất cứ lúc nào. Ngoài ra, đạo luật còn vô hình dung làm gia tăng nạn buôn bán các cầu thủ bất hợp pháp từ Châu Phi, Châu Á.
Số phận của cha đẻ đạo luật Bosman
Bước ra khỏi vụ kiện, Bosman là niềm tự hào và niềm tự hào của biết bao nhiêu thế hệ cầu thủ. Nhờ có đạo luật mà cuộc đời quần đùi áo số trở nên dễ thở hơn với các cầu thủ. Tuy nhiên đối với Bosman cuộc đời anh từ đó là hố đen của sự nghiệp. Bosman thắng trong một vụ kiện đòi công bằng cho bản thân nhưng lại bị chỉ trích nặng nề trong chính ngôi nhà của mình. Truyền thông nước Bỉ khi đó chẳng một ai niềm nở với ông, tất cả đều xem người cầu thủ ấy là tội đồ. Sự nghiệp của Bosman cũng từ đó mà bị hủy hoại.
Chứng kiến những điều tồi tệ đang xảy ra với bản thân, người cầu thủ tài năng ấy chẳng thể làm gì ngoài việc nhốt mình trong phòng và bàu bạn với những cơn say. Chính men rượu ngày ấy đã phá hủy con người Bosman, ông trở nên điên rồ và tấn công lại mọi người nếu họ đụng chạm đến mình. Chưa dừng lại ở đó, Bosman bị tòa án phán quyết 1 năm tù treo vì hành vi thượng cẳng chân hạ cẳng tay với bạn gái của mình và con riêng của cô ấy.
Tuy nhiên không lâu sau đó Bosman đã từ bỏ bia rượu và trở về là một con người chân chính hiền lành. Sau đó, ông có cuộc sống hôn nhân hạnh phúc cùng vợ và ba con.
Kết luận
Bất luận như thế nào thì đạo luật Bosman đã mang đến những sự cải cách cho nền bóng đá và đem đến sự tự tin thi đấu của các cầu thủ trên sân. Bongdaon tin rằng dù không thành công trên sân bóng nhưng Bosman cũng đã thành công trong vụ kiện lịch sử của mình.
